Afscheid van PvdA Hilversum

HILVERSUM – Na een week van bezinning maakte ik op maandag 14 april bekend afscheid te nemen van PvdA Hilversum en alleen door te gaan. Geen eenvoudig besluit, maar onvermijdelijk. Onenigheid over mijn rol als fractievoorzitter van de kleinste partij binnen een coalitieverband ligt aan mijn besluit ten grondslag, naast verschil van inzicht over hoe we als progressieve partij om zouden moeten gaan met de huidige brede maatschappelijke onvrede én met elkaar. Hierbij mijn verklaring, zoals die openbaar is gemaakt, en een toelichting.

Met zijn essay Een nieuw hoofdstuk voor Nederland goot Frans Timmermans de plannen voor een ‘nieuwe linkse volkspartij’ in een groter verhaal. Dat biedt hopelijk ruimte voor hernieuwd idealisme. Uit idealisme ben ik ooit tot de progressief-linkse kerk toegetreden. Vanwege datzelfde idealisme stop ik als PvdA-fractievoorzitter en ga als eenmansfractie door. Wat mij betreft nog steeds als PvdA’er, hoe dan ook als rood-groene sociaaldemocraat, desnoods buiten de partij om. Het PvdA-verkiezingsprogramma ‘Thuis in je wijk’ blijft deze periode mijn leidraad.

Het fractievoorzitterschap is een eervolle taak, maar ook een veeleisende die rugdekking vraagt van fractie, wethouder en afdelingsbestuur, zeker in een ‘twee-op-twintig-coalitie’ én tegen de achtergrond van een vervroegd huwelijk met GroenLinks. Daar ben ik niet tegen, wel sta ik daar zeer kritisch tegenover, vanwege het risico dat we ons nog meer vervreemden van de mensen voor wie ik als PvdA’er op wil komen. 

Met wat onderbreking ben ik nu zo’n twintig jaar politiek actief. Tijden veranderen en misschien verander ik onvoldoende mee. Ik heb moeite met een politiek die methoden, statistieken, strategieën en bestuurlijke ambitie boven idealen plaatst. Dan wordt het ‘computer says no’. Dan regeert de bureaucraat in plaats van de volksvertegenwoordiger. 

Collega’s kennen mij als soms wat provocerend. Dan trap ik misschien wat snel tegen heilige huisjes of op lange tenen, opgegroeid als ik ben met een kritische stijl. Tijden veranderen, maar moet ik echt met iedere verandering meebuigen? Ik vind van niet. Als toon en vorm belangrijker geacht worden dan inhoud, dan pas ik. Lange tenen en fatsoen zijn niet hetzelfde.

Het groeiend wantrouwen in de politiek bezorgt mij slapeloze nachten, baart mij meer zorgen dan wat inwoners die hun auto op straat parkeren in plaats van in de garage. ‘Het vertrouwen in de politiek is momenteel bijzonder laag’, aldus het coalitieakkoord. Maar wat is met die constatering gedaan? Naar mijn smaak te weinig. Inwoners en ondernemers lopen nog te vaak op tegen een muur van bestuurlijke hooghartigheid.

De aanloop naar de laatste raad was een en al powerplay, waarbij ik rugdekking miste. Had de PvdA überhaupt tot dit college moeten toetreden? Het coalitieakkoord plus ‘addendum’ – het bescheiden sausje DH en PvdA – leek ruimte te bieden voor constructieve samenwerking met behoud van identiteit. Samenwerken betekent compromissen sluiten maar niet tot iedere prijs. 

Iemand vroeg mij of ik nog wel plezier beleefde aan het raadswerk. Als dat niet zo was, was ik er allang mee gestopt. Dus ja, maar bij mijn besluit speelt zeker mee dat ik mijn gezondheid koester, nog maar net hersteld van bijna dezelfde ziekte als onze oud-burgemeester. 

Ondanks de vertrouwensbreuk binnen PvdA-Hilversum spreek ik mijn waardering uit voor mijn fractiegenoten. Dat geldt ook voor de meeste collegeleden, met alle professionele én persoonlijke waardering, en uiteraard voor al mijn collega-raadsleden, met wie ik nog steeds hoop samen te werken aan een mooi, sociaal, veilig en eerlijk Hilversum.

Als eenmansfractie weet ik mij gesteund door artikel 27 van de Gemeentewet en 129 van de Grondwet. Op deze wijze neem ik ‘zonder last’, zoals dat in de wet heet, mijn verantwoordelijkheid voor Hilversum en zijn inwoners, van alle standen.

Joop Lahaise, Hilversum 14 april 2025

Dit besluit heb ik niet lichtvaardig genomen maar voelt wel als een bevrijding van een partijpolitiek keurslijf waarin ik mij steeds minder thuis voelde. Dit mede gelet op eerdere ervaringen met prominente partijleden en bazige bestuurders. Ook de gekozen koers naar een fusie met GroenLinks hangt met mijn besluit samen, al putte ik hoop uit het essay van Frans Timmermans.

“Maar Joop, staak toch je verzet! Je weet dat 90 procent van onze leden voor samengaan heeft gestemd!”, commandeerde een lokale partijbestuurder. Dit soort geklets droeg vooral bij aan mijn groeiende weerzin. De afdelingsbestuurder doelde op 90 procent van de aanwezige leden, tijdens misschien wel de belangrijkste ledenvergadering in het bestaan van de afdeling. Dan hebben we het over amper 10 procent van het aantal leden van de PvdA in Hilversum. Meer eigen leden had het bestuur niet weten te mobiliseren. Een deel was ook nog eens dubbellid, dus zowel lid van de PvdA als van GroenLinks. En dan beweren dat ‘de meerderheid’ voor fusie had gestemd. Ik noem dat volksverlakkerij.

Uiteraard wordt mij, door sommige ex-partijgenoten, kwalijk genomen dat ik mijn zetel niet heb afgestaan. Integriteit is voor mij meer dan het braaf volgen van de partijregels, temeer waar anderen alle hooggestemde verwachtingen nog minder waarmaken. Het contract dat je als kandidaat raadslid met je partij sluit heeft twee kanten. Bovendien kan een contract niet tegen de wet ingaan. Die wet is duidelijk. Als beëdigd raadslid heb ik beloofd getrouw te zijn aan de Grondwet, wetten na te komen en mijn plichten als lid van de raad naar eer en geweten te zullen vervullen. Trouw aan de partij komt toch echt op de tweede plaats.

Ik durf mijzelf in de spiegel aan te kijken. Voor mij is een nieuwe fase aangebroken als eenmansfractie in de Hilversumse raad. Mijn inzet voor de mediastad en zijn inwoners zal er niet minder om zijn. Daarbij reken ik op een even constructieve samenwerking met mijn collega raadsleden als altijd. Ook als afsplitsing van de PvdA blijf ik trouw aan onze sociaaldemocratische principes en aan ons verkiezingsprogramma. Ik heb mijn ideologisch veren nimmer afgeschud.