Februaristaking in coronatijd
De indrukwekkende herdenking van de Februaristaking elk jaar bij de Amsterdamse Dokwerker doet soms vergeten dat ook elders in de regio massaal tegen de jodenvervolging is geprotesteerd. De grootste staking buiten Amsterdam vond in Hilversum plaats, destijds een industriestad van betekenis. Vanwege alle corona-beperkingen is deze heldhaftige gebeurtenis op 26 februari 2021 – precies 80 jaar na dato – op ingetogen wijze herdacht, met onder meer een uniek beeld- en geluidsdocument.
Of komende herdenking, op woensdag 26 februari 2022 op Seinhorst, wel met publiek kan plaatsvinden is op dit moment nog onduidelijk. Vanwege de pandemie vond er afgelopen jaar geen publieke herdenking van de Februaristaking van 25 en 26 februari 1941 plaats, niet in Amsterdam en niet in Hilversum. Wel was de traditionele kranslegging door de burgemeester online te zien, onder meer via www.februaristakinghilversum.nl en op Youtube.
De tachtigste editie ging ondanks de beperkingen niet ongemerkt voorbij. Burgemeester Pieter Broertjes en Martin Veltman, zoon van stakingsleider Ab Veltman, legden een krans bij het NSF-kunstwerk. Op die plek riep de Hilversumse Fokker-werknemer Gerrit Meerbeek in het begin van de middag op 25 februari werknemers van de Nederlandsche Seintoestellen Fabriek (latere Philips) op om het werk neer te gooien, in navolging tot zijn Amsterdamse CPN-partijgenoten bij onder meer Fokker en het vervoersbedrijf.
Kransen werden ook gelegd door de Bond van Anti-Fascisten/Anti-Fascistische Oudverzetsstrijders Nederland, de Vereniging Kinderen van Verzetsdeelnemers 1940-1945 en het Herdenkingscomité Februaristaking Hilversum.
Stadsdichter Charlotte de Raad schreef voor de gelegenheid een gedicht. Haar voordracht is door televisiemaker Leo Kerkhoff in Fabrique Unique opgenomen en online vertoond. Kerkhoff registreerde ook het indrukkende audioverhaal van de Hilversumse Toos Weimer-Smeulders. Zij vertelt hoe zij als jong meisje joodse gevangenen uit de goederenwagons hielp ontsnappen. Zij woonde destijds en nog steeds aan het spoor. Samen met een buurtvrouw redde de jonge Toos circa 45 joden van deportatie naar de vernietigingskampen. Drie van hen bleven in het pand van Weimer en de buurpanden ondergedoken.
In plaats van zijn geplande toespraak op Seinhorst is Martin Veltman in zijn Amsterdamse atelier geïnterviewd. Veltman publiceerde eerder de memoires van zijn ouders, die beiden in het verzet zaten. Zijn moeder was zelf joods. Het fraai vormgegeven document Ik heb niets warms voor de winter is in de betere boekhandel en online te koop.
De volledige compilatie, met Charlotte de Raad, Toos Weimer-Smeulders, Martin Veltman en een inleiding van commissie-duovoorzitter Jan Schriefer (FNV) is hier te zien. Daarin ook een toespaak van Hilversum’s burgemeester Pieter Broertjes.
Deze verhalen en veel andere over de Februaristaking van 1941 en het verzet tegen de nazi’s zijn ook via www.februaristakinghilversum.nl te zien en te horen zijn.
